TALASALITAAN
- pumarito – pumunta
- sinusubaybayan – patúloy at matiyagang pagmamasid o pag-sunod
- nakalap – nakuha, nalaman
- hukuman – bulwagang litisan ng mga usapin
MGA PANGUNAHING TAUHAN SA KABANATA
- Crisostomo Ibarra
- Elias
BUOD NG KABANATA 33 MALAYANG KAISIPAN
Palihim na pumarito si Elias sa bahay ni Ibarra at nag-usap patungkol sa mga kaaway ng katipan ng dalagang si Maria.
Sa kabila ng paghahangad ng kabutihan, iminungkahi ni Elias ang kaligtasan ni Ibarra sa kadahilanang nagkalat ang mga kaaway nito. Naparating rin ni Elias ang balitang pagpapatay ng taong dilaw sa binata sa araw ng pagpapasinaya ng paaralan.
Palihim na nalaman at sinusubaybayan ni Elias ang taong dilaw at nakalap ang mga impormasyon dito kasama narin ang koneksyon nito kay Nol Juan.
Labis ang panghihinayang ng binatang si Ibarra dahil sa pagkawala ng taong dilaw. Nais nitong makipag-usap dito tungkol sa mga bagay-bagay.
Kabaliktaran naman ang paniniwala ni Elias at sinabing ito ay tiyak na maliligtas sa hukuman. Nagkaroon ng interes si Ibarra sa paraan ng pag-iisip ni Elias na kung saan ito’y naiiba sa ordinaryong mamamayan.
Nang napadpad ang usapan sa paniniwala sa Diyos ay mariing intinanggi ni Elias ang pag-akusa sa kanya sa hindi paniniwala dito.
Lumisan na si Elias makalipas ang ilang oras dala-dala ang pangakong katapatan sa binatang si Ibarra.
ALAM MO BA?
Sa teorya ng ebolusyon na pinalawak pa ni Charles Darwin (1809-1882), isang siyentipikong Ingles, sa kanyang Origin of the Species by Means of Natural Selection (1859), nabanggit niya ang salitang kumpetisyon. Naging bunga ng kanyang pananaliksik at obserbasyon na ang pag-iral ng anumang may buhay sa mundong ito ay depende sa kalikasan nito. Kung may pinagmulang mabuting binhi ang isang may buhay, siya’y malusog, malakas, at matalino at malaki ang tsansa na magtagal ang kanyang buhay. Kung may kahinaan ang kanyang binhi, matatalo siya ng higit na may kakayahan. Tulad ito ng malusog na baging na pupulupot sa isang mahinang halaman at hahantong sa pagkasakal ng halamang mahina hanggang sa ito ay mamatay. Nailarawan dito ni Rizal ang kumpetisyon o paglalaban sa mga may buhay sa ating paligid. Ito ang tinatawag na pag-iral ng alinmang may buhay na may pinakatibay na mga katangian (survival of the fittest).
MENSAHE AT IMPLIKASYON NG KABANATA 33
- Sa kabanatang ito mas lubos na nakilala ni Crisostomo si Elias at nagtaka ito kung bakit tila maraming nalalaman si Elias tungkol sa mga lihim na kaaway ni Ibarra.
- Si Elias nagtataglay ng malayang kaisipan na wala kay Ibarra. Nais ni Elias na makuha ang loob ni Crisostomo nang sa ganun ay makatulong ito sa kanyang mga balak.
- Kahit na pinag-uusig ng batas si Elias ay maluwat pa rin siyang pinatuloy, pinakinggan at kinausap ni Crisostomo.