Talasalitaan:
- Nagbabata – nagtitiis
- Napamulagat – napatitig
- Pasagsag – padabog
- Sakim – ganid
- Yayat – manipis
Pangunahing tauhan:
- Padre Damaso, Kapitan Tiyago, Ibarra
Buod ng Kabanata: Mga Suliranin Tungkol sa Bayan
Nakatakdang kunin ni Maria lara ang kaniyang kagamitan sa kumbento nang araw na iyon. Hinihintay siya ni Tiya Isabel sa karwahe nang makaalis na sila ng tuluyan, at dumating si Padre Damaso.
Hindi minabuti ng pari ang pag-alis nila kung kaya’t palihim itong umakyat sa tahanan ni Kapitan Tiyago. Nang siya ay makaakyat ay nakita siya ni Kapitan Tiyago at akma naman itong magmamano sa kaniya at ito’y tinanggihan naman ng pari at sinabi agad ang kaniyang pakay.
Ayon kay Padre Damaso ay di raw dapat maglihim si Kapitan Tiyago sa kaniya sapagkat ayon dito ay siya raw ang ikalawang ama ni Maria Clara. At binanggit din na dapat itigil na ang pagkakamabutihan nila ni Crisostomo Ibarra at hindi raw dapat maghangad ng kabutihan ang Kapitan ng kabutihan sa mga kaaway nito.
At wala namang ano-ano ay nakumbinsi kaagad ang Kapitan sa mga sinabi ni Padre Damaso sa kaniya kaya naman ay kaniya agad pinatay ang mga kandilang inialay para sa paglalakbay ni Ibarra pauwi sa bayan ng San Diego.
Samantala, nagtungo sa kumbento ng Dominikano si Padre Sibyla sa Puerta de IsabeI at dinalaw ang mga pari na nakararanas ng matinding sakit.
Kanyang ibinalita ang mga na karaang kaganapan kagaya ng pang aaway na ginawa ni Padre Damaso sa bahay ni Kapitan Tiyago, ang pagpan ig diumano ng Tenyente sa Kapitan Heneral, at pakikipag-alyansa kay Padre Damaso.
Ang mga paring may sakit ay nagbigay din ng kuro-kuro ukol sa nakwentong pagtaas ng buwis, na ito daw ang dahilan ng pagkaubos ng kanilang mga kayamanan dahil tila natututo na daw ang mga Pilipino sa pagmamay-ari.
Mensahe at Implikasyon:
- Ang kabanatang ito ay nagpakita ng iba’t ibang pangyayari. Una ang pag-uusap ni Maria Clara at Padre Damaso, ikalawa ay pag-uusap ni Padre Damaso at Kapitan Tiyago, at huli ang pag-uusap ni Padre Sibyla at ng isang matandang paring may sakit.
- Maging mapanuri sa mga taong nakakasalamuha. Hindi lahat ng ngumingiti sa iyo ay may magandang hangarin.
- Ipinakita rin dito sa pag-uusap ni Padre Sibyla at matandang paring may sakit na malapit ng mamulat ang mga Pilipino.